Obowiązek alimentacyjny to obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania. Istotą tak określonego obowiązku jest to, że jedna strona ma prawo żądać dostarczenia tak wskazanych środków, a druga osoba ma obowiązek je dostarczyć. Dostarczanie środków utrzymania to zaspokajanie normalnych, bieżących potrzeb uprawnionego w postaci: pożywienia, ubrania, mieszkania, opału, niezbędnych przedmiotów umożliwiających przebywanie w środowisku i w rodzinie, leków itp. Dostarczanie środków wychowania obejmuje natomiast powinność starań o zdrowie uprawnionego, o jego rozwój fizyczny i umysłowy, stworzenie możliwości zdobycia wykształcenia, zapewnienie dostępu do dóbr kultury itp. Środki utrzymania i środki wychowania służą temu samemu celowi – zaspokajaniu usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego. Pozostają zatem w ścisłym związku z sobą i z reguły nie da się ich rozdzielić. Nie można np. orzec w wyroku alimentów w części na pokrycie kosztów utrzymania, a w części – na potrzeby wychowania.
Sprawę dotyczącą świadczeń alimentacyjnych można wnieść głównie do sądów:
• w kraju, w którym mieszka były partner lub krewny, którego dotyczą roszczenia
• w kraju, w którym mieszka osoba dochodząca roszczeń alimentacyjnych
• do sądów właściwych w sprawach związanych ze stanem cywilnym (np. rozwód) lub władzą rodzicielską – o ile kwestia alimentów jest powiązana z takimi sprawami.
W sprawach rozwodowych właściwy do rozstrzygnięcia sprawy jest Sąd Okręgowy, w okręgu którego małżonkowie mieli ostatnie wspólne miejsce zamieszkania. W sprawach około rozwodowych (alimenty, władza rodzicielska i kontakty), sąd polski nie będzie miał jurysdykcji i w razie złożenia wniosku w tych zagadnieniach, sąd taki wniosek odrzuci. Wówczas koniecznym jest poddanie tych spraw do rozpoznania i rozstrzygnięcia przez organy wymiaru sprawiedliwości kraju, w którym małżonek zamieszkuje razem z dzieckiem.
Przy zasądzaniu alimentów od ojca przebywającego w Polsce na rzecz dziecka, które mieszka za granicą, sąd musi uwzględnić różnicę wynagrodzeń możliwych do uzyskania w obydwu krajach.
Orzeczenie w sprawie alimentów wydane i objęte zezwoleniem na wykonanie w jednym kraju UE będzie też podlegało wykonaniu w innym kraju UE.
W przypadku, gdy transgraniczna sprawa alimentacyjna będzie prowadzona pomiędzy stronami których państwo nie jest państwem członkowskim Unii Europejskiej, jurysdykcję regulować będzie najczęściej odpowiednia umowa międzynarodowa łącząca oba państwa.